MISIR’DAKİ LAZ HEYKELİ

Ben, Türkiye'nin herhangi bir yöresinden bir yurttaşımızın, dünyanın bir başka köşesine heykelinin dikildiğini duymadım, görmedim. Karadenizli yurttaşlarımı kutlarım. Helal olsun. Sanıyorum ki, heykeli dikilen ilk yurttaşımız onlardan biri. "LAZ OĞLU Muhammet Bey". Kahire'de hem bir meydana adı verilmiş, hem de heykeli dikilmiş. Gazeteci Özkan Altıntaş'ın Kahire gezisi sırasında rastladığı ve resmedip not düştüğü bu satırlar, Lazlar'ın sınırlar ötesindeki hikâyesini anlatıyor:

1986 yılında Mısır'a ilk kez gittiğimde elimde fotoğraf makinem târihi kent Kahire'yi dolaşıyordum. Müze gezim sırasında yolum Nil nehrinin kıyısında bir meydana düştü. Bindiğim tramvay bu meydanı dolaşıyor, sonra yeniden müzelerin bulunduğu semte gidiyordu. Meydanda bulunan bir heykeli görünce tramvaydan indim. İlgimi çeken, yüksekçe mermer bir kaide üzerine konulmuş, yaklaşık bir buçuk insan boyundaki heykeldi. Belinde palası, üzerinde cepkeni, başında sarığı, kıvır kıvır sakalları, çakmak çakmak bakan gözleri; Karadenizli olduğunu ortaya koyan kanatlı iri burnu ile Osmanlı donanmasının kahraman leventlerinden bir denizci heykeli tüm heybetiyle karşımda duruyordu. Altındaki kaideyi okuduğumda şaşkınlığım bir kat daha arttı. 'Laz-Ogli Mohammed Bey' yazıyordu.

Velhâsıl adamlar Kahire'nin en güzel yerine Laz oğlu Muhammet Bey'in heykelini dikip meydana adını vermişlerdi. Laz'ın heykelinin fotoğraflarını çekip heyecan içerisinde hikâyesini öğrenmek üzere Türk Konsolosluğu'na gittim. Anlattıklarına göre:

Pâdişah 3. Selim zamanında Fransızlar ve İngilizler Mısır'a saldırıp Kahire'ye girmişlerdi. Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya yardım amacı ile Osmanlı donanmasındaki leventler kahramanca savaşarak düşmanları kovmuşlardı. Osmanlı Donanması'nda bulunan Laz Oğlu Muhammed Bey ise gerçekten çok kahraman birisiymiş, emrindeki adamları ile canı pahasına savaşarak bir mahallede çoluk çocuğu katledilmekten kurtarmış.

Şehâdetle müşerref olan Laz Oğlu Muhammed Bey ise yüzlerce yıl sonra hatırlanarak, adına ve aziz hâtırâtına Mısırlılar bir heykel yaptırmışlar ve Kahire'nin en güzel mahallesinin meydanına da 'Laz Oğlu Meydanı' adını koymuşlar. İşte dünyâda bir eşi daha bulunmayan Laz heykelinin hikâyesi böyle...